Tiêm phòng ung thư cổ tử cung giúp ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm hàng đầu ở phụ nữ.  Ung thư cổ tử cung đang là bệnh phổ biến thứ hai ở phụ nữ trên toàn thế giới và xếp thứ 4 về các bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong trên toàn cầu.

Vaccine HPV

1. Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung là tổn thương ác tính phát triển tại cổ tử cung dưới nhiều dạng: chồi, sùi, loét, polyp, hoặc thâm nhiễm, dễ chảy máu.

Ung thư xuất hiện khi các tế bào cổ tử cung biến đổi và phát triển bất thường một cách không kiểm soát. Ung thư cổ tử cung có thể là ung thư xâm lấn tại chỗ hoặc lan rộng đến các cơ quan khác của cơ thể, đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở phụ nữ và là bệnh ung thư phổ biến thứ hai ở phụ nữ trên toàn thế giới.

Mỗi ngày có 7 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung. 14 trường hợp mới được chẩn đoán mắc bệnh. Không phải ai nhiễm HPV cũng sẽ bị ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, có hơn 90% các trường hợp ung thư cổ tử cung phát hiện do virus HPV gây ra. Chỉ tính riêng tại Việt Nam, gần 5.000 phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung, hơn 2.000 trường hợp tử vong vì ung thư cổ tử cung trong năm 2018. Virus HPV có thể tồn tại âm thầm và phát triển trong cơ thể mà không tạo ra bất kỳ triệu chứng nào. Biện pháp phòng ngừa tối ưu đến 90% ung thư cổ tử cung chính là tiêm vắc xin phòng chống virus HPV đối với bé gái và phụ nữ từ 9-26 tuổi.

Ung thư cổ tử cung

2. Vắc xin phòng HPV là gì?

Vắc xin phòng HPV là vắc xin giúp phòng bệnh ung thư cổ tử cung và u nhú bộ phận sinh dục, sùi mào gà do virus sinh u nhú ở người HPV (Human Papilloma Virus) gây ra; nhiễm ở những tế bào biểu mô da và niêm mạc, có liên quan đến bất thường cổ tử cung (gồm tổn thương tiền ung thư, ung thư), mụn cóc và bệnh đa u nhú đường hô hấp tái diễn. HPV cũng có liên quan đến những ung thư khác như ung thư tế bào gai của hậu môn, âm hộ, âm đạo, dương vật, ung thư vùng đầu và cổ.

3. Phòng ngừa ung thư cổ tử cung bằng cách nào?

Hiện nay, việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung đối với chị em phụ nữ là rất quan trọng. Cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung cho chị em là:

• Chích ngừa ung thư cổ tử cung bằng vắc-xin để ngăn chặn sự lây nhiễm vi rút HPV nguy cơ cao và giáo dục sức khỏe, ngăn ngừa lây nhiễm HPV;
• Tầm soát định kỳ bằng tế bào CTC (còn gọi là tế bào CTC – âm đạo) và xét nghiệm HPV nhằm phát hiện sớm nhiễm HPV nguy cơ cao và các tổn thương bất thường để có biện pháp điều trị kịp thời.

Tuy nhiên, sau khi tiêm chủng HPV, chị em vẫn cần phải duy trì việc khám sức khỏe và kết hợp với tầm soát ung thư định kỳ để có thể sớm phát hiện và phòng ngừa các triệu chứng sớm của mọi loại bệnh phụ khoa, bao gồm cả ung thư cổ tử cung. Nếu phát hiện sớm, ung thư cổ tử cung có thể điều trị khỏi hoàn toàn, tuy nhiên nếu để bệnh tiến triển ở những giai đoạn muộn thì khả năng tử vong cao.

4. Liều và lịch tiêm vắc xin ung thư cổ tử cung như thế nào?

Hiện nay, tại Việt Nam vắc xin phòng ngừa HPV theo khuyến cáo của nhà sản xuất được chỉ định tiêm cho nữ giới trong độ tuổi từ 9 – 26 tuổi, bất luận đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Đây là thời điểm mà hiệu lực của vắc xin HPV đạt cao nhất.

Với nữ giới dưới 40 tuổi, đã có quan hệ tình dục và có con vẫn có thể tiêm phòng HPV. Nhưng hiệu quả của vắc xin sẽ không đạt được như mong muốn.

Do vậy, các chị em nên đi tiêm vắc xin phòng ung thư cổ tử cung càng sớm càng tốt. Vắc xin này sẽ có hiệu quả kéo dài lên đến 30 năm. Tuy nhiên, vắc xin này không có tác dụng đối với những người bệnh đã mắc ung thư cổ tử cung.

Vậy chích ngừa ung thư cổ tử cung có mấy loại? Cần phải tiêm ung thư cổ tử cung mấy mũi? Hiện nay có 2 loại vắc xin phòng ngừa vi rút HPV được sử dụng tại Việt Nam gồm: Gardasil (Mỹ) và Cervarix (Bỉ).

Hai loại vắc xin này có một số điểm khác nhau cơ bản về số lượng chủng vi rút HPV có thể phòng ngừa, đối tượng tiêm, lịch tiêm cũng như tác dụng phòng ngừa.

vắc xin HPV

Vắc xin Gardasil:

• Phòng 4 tuýp HPV đó là 6, 11, 16 và 18;
• Độ tuổi tiêm cho nữ giới từ 9 tuổi đến 26 tuổi;
• Vắc xin này cần phải tiêm 3 mũi chống ung thư cổ tử cung: Mũi 1 là ngày tiêm mũi đầu tiên; mũi 2 là 2 tháng sau mũi đầu tiên; mũi 3 là 6 tháng sau mũi đầu tiên.

Vắc xin Cervarix:

• Phòng 2 tuýp HPV (16 và 18);
• Độ tuổi tiêm cho nữ giới từ 10 tuổi đến 25 tuổi;
• Vắc xin này cũng cần phải tiêm 3 mũi chống ung thư cổ tử cung: Mũi 1 là ngày tiêm mũi đầu tiên; mũi 2 là 1 tháng sau mũi đầu tiên; mũi 3 là 6 tháng sau mũi đầu tiên.

5. Một số lưu ý khi tiêm vắc xin phòng ngừa ung thư cổ tử cung

• Trước khi tiêm phòng HPV, bạn nên khám phụ khoa và làm xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung trước để đảm bảo an toàn tiêm chủng;
• Tiêm phòng ngừa ung thư cổ tử cung đủ 3 mũi, và nên tiêm theo đúng lịch trình để đảm bảo hiệu lực của thuốc;
• Nếu muộn so với lịch tiêm, bổ sung ngay mũi tiếp theo sớm nhất có thể. Không nhất thiết phải tiêm lại từ đầu.

Chỉ định tiêm với các đối tượng phụ nữ có các đặc điểm sau:

• Là người khỏe mạnh;
• Cơ thể chưa bị phơi nhiễm virus HPV;
• Trong vòng 4 tuần không chích vắc xin nào và không sử dụng thuốc ức chế miễn dịch như như corticoid, thuốc chống thải ghép…;
• Không cần làm xét nghiệm Pap trước khi chích.

Chống chỉ định tiêm trong các trường hợp sau:

• Đang mắc các bệnh cấp tính nặng;
• Không nên tiêm vắc xin phòng ngừa ung thư cổ tử cung trong thời gian mang thai hoặc dự tính sẽ có thai trong vòng 6 tháng sắp tới và cho con bú. Trường hợp đang trong thời gian tiêm phòng HPV mà phát hiện có thai thì thai phụ cần phải dừng tiêm. Sau khi sinh con xong mới tiêm những mũi tiếp theo, nhưng thời gian hoàn tất cả 3 mũi tiêm không được quá hơn 2 năm;
• Phụ nữ có tiền căn quá nhạy cảm với nấm men hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào trong thuốc chích ngừa.

Tác dụng phụ sau khi tiêm chủng:

• Vắc xin phòng ngừa HPV có tác dụng phụ tại chỗ như sưng, nóng, đỏ, đau ở vết thương vừa tiêm;
• Bên cạnh đó, có trường hợp xuất hiện triệu chứng nổi mẩn hay ngứa, nhưng chúng sẽ giảm dần và mất hẳn trong thời gian ngắn;
• Sau khi chích phòng ngừa vi rút HPV, chị em cần ở lại theo dõi tại địa điểm tiêm trong 30 phút và tiếp tục theo dõi các ngày sau đó tại nhà.