Điều gì tạo nên con người chúng ta?

Khoa học Khám phá thiên nhiên Thế giới động vật

15/10
Lưu Nguyễn
Thế giới động vật
0
518

Một phần DNA không mã hóa, dường như góp phần tạo ra sự khác biệt, có thể giải thích tại sao bộ não của chúng ta hoạt động khác biệt so với các loài khác trong họ linh trưởng.

DNA của chúng ta rất giống với DNA của tinh tinh, họ hàng gần nhất còn sống của chúng ta về mặt tiến hóa. Các nhà nghiên cứu tế bào gốc hiện đã tìm thấy một phần trước đây bị bỏ qua của DNA của người, được gọi là DNA không mã hóa, dường như góp phần tạo ra sự khác biệt. Bất chấp tất cả những điểm tương đồng của con người và tinh tinh, đây có thể giải thích tại sao bộ não của chúng ta hoạt động hoàn toàn khác chúng. Họ hàng của các loài linh trưởng bắt nguồn từ một tổ tiên chung nhưng khoảng 5 đến 6 triệu năm trước, con đường tiến hóa của chúng ta tách ra, dẫn đến loài tinh tinh và loài người ngày nay.

Điều gì tạo nên sự khác biệt?

Trong một nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu tế bào gốc đã kiểm tra những gì có trong DNA của chúng ta khiến não người và tinh tinh khác nhau - và họ đã tìm ra câu trả lời.

Johan Jakobsson, giáo sư khoa học thần kinh tại Đại học Lund, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, giải thích: "Thay vì nghiên cứu người sống và tinh tinh, chúng tôi sử dụng tế bào gốc được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Tế bào gốc được lập trình lại từ tế bào da, sau đó phát triển thành tế bào não".

Bằng cách sử dụng các tế bào gốc, các nhà nghiên cứu đã đặc biệt nuôi cấy tế bào não từ người và tinh tinh và so sánh hai loại tế bào này. Sau đó, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng con người và tinh tinh sử dụng một phần DNA theo những cách khác nhau, điều này dường như đóng một vai trò đáng kể trong sự phát triển não bộ của chúng ta.

Phần DNA người được xác định khác biệt một cách bất ngờ. Đó là một biến thể cấu trúc của DNA mà trước đây được gọi là" DNA rác ", một chuỗi DNA dài lặp đi lặp lại mà từ lâu đã được coi là không có chức năng gì và không cấu thành phần lớn DNA của chúng ta. Trước đây, các nhà nghiên cứu đã đã tìm kiếm câu trả lời trong phần DNA nơi chứa các gen sản xuất protein - vốn chỉ chiếm khoảng 2% trong toàn bộ DNA.
Điều này cho thấy rằng cơ sở cho sự tiến hóa của não người là các cơ chế di truyền có lẽ phức tạp hơn rất nhiều so với suy nghĩ trước đây, vì người ta cho rằng câu trả lời nằm ở hai phần trăm DNA di truyền. Kết quả chỉ ra rằng những gì đã góp phần trong quá trình phát triển của não bộ có lẽ nằm trong 98% bị bỏ qua, điều này dường như rất quan trọng.

Kỹ thuật tế bào gốc được các nhà nghiên cứu sử dụng là một cuộc cách mạng và đã cho phép loại hình nghiên cứu này. Kỹ thuật này đã được công nhận bởi Giải Nobel Y học hoặc Sinh lý học năm 2012. Nhà nghiên cứu Nhật Bản Shinya Yamanaka đã phát hiện ra rằng các tế bào chuyên biệt có thể được lập trình lại và phát triển thành tất cả các loại mô cơ thể. Nếu không có kỹ thuật này, sẽ không thể nghiên cứu sự khác biệt giữa con người và tinh tinh vì sự vi phạm về mặt đạo đức.

Nhưng tại sao điều tra sự khác biệt giữa con người và tinh tinh?

Ta biết rằng bộ não là chìa khóa để hiểu điều gì đã tạo nên con người. Làm thế nào mà con người có thể sử dụng bộ não của mình theo cách để có thể xây dựng xã hội, giáo dục con cái và phát triển công nghệ tiên tiến.

Do vậy, những phát hiện mới cũng có thể góp phần đưa ra câu trả lời dựa trên di truyền cho các câu hỏi về rối loạn tâm thần, chẳng hạn như tâm thần phân liệt, một chứng rối loạn chỉ có ở người.

Nhưng còn cả một chặng đường dài trước khi chúng ta đạt đến điểm đó, vì thay vì tiến hành nghiên cứu sâu hơn về hai phần trăm DNA được mã hóa, giờ đây chúng tôi có thể buộc phải nghiên cứu sâu hơn -100 phần trăm não bộ - một sự phức tạp hơn rất nhiều.