Thông thường ở độ tuổi từ 9 – 12, con bạn sẽ trải qua những thay đổi về thể chất, nhận thức, tình cảm và mối quan hệ xã hội. Trong số những thay đổi đó là bạn sẽ thấy từ việc luôn sẵn sàng chia sẻ những bí mật với bạn, con sẽ xa cách với bố mẹ hơn.

Điều mà phụ huynh cần hiểu là con bạn cần bạn nhiều hơn bao giờ hết, bởi vì mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái bền chặt lúc này sẽ là nền móng cho một thời niên thiếu lành mạnh hơn nhiều. Nhưng điều đó sẽ không dễ dàng nếu bạn không hiểu và không tôn trọng nhu cầu của con về việc tự chủ về sự phát triển của bản thân.

Bên dưới là 9 lời khuyên để bạn hiểu hơn về quá trình thay đổi này của con, hiểu rõ cách nuôi dạy con tuổi dậy thì hiệu quả và thành công hơn.

Lời khuyên đầu tiên:

Đừng quá phán xét con

Không ai thích mình bị phán xét quá nhiều. Cả trẻ tuổi dậy thì cũng thế. Theo tiến sĩ Steiner-Adair, ở độ tuổi này, con bạn đang quan sát liệu cha mẹ của chúng có phải là một người hay phán xét hay không. Chúng có thể nhìn vào cách bạn phản ứng về một video trên Youtube, một hình ảnh trên Facebook hay cách bạn nhận xét về hành động của những người xung quanh.

Đôi khi phản ứng thái quá của bạn (cả tích cực lẫn tiêu cực) là điều khiến con trở nên gượng gạo và từ chối chia sẻ về cuộc sống của chúng với cha mẹ vì sợ bạn sẽ phán xét quá nhiều.

Thông cảm khi con muốn tìm kiếm sự độc lập mới trong cuộc sống

Trẻ em ở độ tuổi này bắt đầu “quay lưng” lại với cha mẹ và ngày càng dựa dẫm vào bạn bè là điều bình thường. Đừng ép con nói ra bất kì bí mật nào mà chúng không muốn nói với bạn. Và cũng đừng cho rằng việc con không nói ra là hành vi chống đối cha mẹ.

Đây là thời điểm mà trẻ em thực sự bắt đầu có những bí mật, và nhiều cha mẹ không đủ kiên nhẫn và có khả năng chịu đựng thấp đối với sự thay đổi này của trẻ sẽ luôn tò mò muốn biết tất cả về cuộc sống riêng của con, điều này càng làm phản tác dụng, càng đẩy con ra xa khỏi bạn hơn.

Tuy nhiên, ở lứa tuổi mà con đang rất tò mò tìm hiểu và thử về cuộc sống bên ngoài, chẳng hạn như nội dung khiêu dâm, vì vậy để đảm bảo môi trường mạng của con bạn được an toàn và lành mạnh hơn, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm công cụ lọc nội dung online để ẩn đi 15 loại nội dung độc hại trên Internet, bao gồm:

• Nội dung khiêu dâm
• Nội dung kinh dị như máu me, tai nạn, ma quỷ, bạo lực, giết người, khủng bố, v.v
• Nội dung về chất kích thích, chất gây nghiện như rượu, bia, cần sa, ma tuý,v.v
• Nội dung mang yếu tố gây hấn, tổn thương người khác như Hate speech

Điều đặc biệt là tiện ích mở rộng này hoàn toàn miễn phí, giúp hạn chế tối đa việc con bạn tiếp cận với nội dung độc hại, đảm bảo môi trường mạng lành mạnh cho con nhưng không xâm hại quá sâu vào quyền riêng tư của con.

Dành thời gian riêng cho con

Theo nghiên cứu, trẻ trước tuổi vị thành niên thường ít cởi mở và khó trò chuyện hơn. Bạn cần dành thời gian nói chuyện với con mỗi tuần, không thờ ơ mà hãy tập trung chia sẻ và trò chuyện với con, đừng để công việc làm phân tâm bạn. 

Khi đó, bạn không chỉ cải thiện mối quan hệ của bạn và con mà còn dạy cho con kỹ năng giao tiếp với mọi người xung quanh, và kỹ năng này rất quan trọng trong tương lai. Con bạn hoàn toàn có thể lảng tránh khi phụ huynh muốn tâm sự cùng, đó là điều bình thường và dễ hiểu nhưng bạn nên kiên nhẫn thuyết phục con để cả hai dành thời gian cho nhau và hiểu nhau hơn.

Đừng xem thường những cuộc trò chuyện về tình dục và ma túy

Trên thực tế, trẻ em có thể bắt đầu thử ma túy và rượu ngay từ 9 hoặc 10 tuổi. Trong độ tuổi này, phát triển giới tính là một phần rất quan trọng, vì vậy đây là những năm quan trọng để chúng ta xây dựng một nền tảng vững chắc và cung cấp cho con thông tin phù hợp với sự phát triển. Hãy trao đổi với con về tình dục mà không đặt áp lực đây là một vấn đề nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia, những đứa trẻ ở tuổi thiếu niên sẽ muốn học hỏi về tình dục thông qua bạn bè của chúng. Do đó, thay vì quá dồn dập cung cấp cho con thêm nhiều thông tin, hãy nhẹ nhàng nói về những nguy hiểm của việc tiếp cận nội dung khiêu dâm. Bạn cũng nên mua sách về giáo dục giới tính để con đọc, cũng là cách tạo cơ hội để con trẻ tìm đến cha mẹ với những câu hỏi liên quan.

Từ từ, đừng nóng vội

Khi bạn liên tục hỏi về trường lớp và cuộc sống cá nhân của con, con bạn sẽ cảm thấy ngộp thở.

Im lặng cũng là một giải pháp. Đôi khi con trẻ chỉ cần người lắng nghe, không nhất thiết chúng cần phụ huynh hay bất cứ ai giúp chúng giải quyết vấn đề. Do đó, phụ huynh nên lắng nghe nhiều hơn là nói ra. Khi bạn thực sự lắng nghe, con sẽ cảm thấy việc chia sẻ với cha mẹ là an toàn và có khả năng kể về cuộc sống của chúng nhiều hơn.

Cùng con xem những chương trình mà con thích

Bắt đầu từ cấp hai, bạn nên cùng con xem những chương trình mà chúng thích với tâm thế vui vẻ và tò mò. Đây sẽ là một cách để kết nối và để thảo luận về những chủ đề liên quan đến đời sống thực tế của con, chẳng hạn như quấy rối tình dục. Và bạn đừng quên lời khuyên đầu tiên: Đừng phán xét quá nhiều về nội dung con xem. 

Cân bằng giữa phản ứng thái quá và thờ ơ

Một tình huống thường gặp là khi con bạn không được mời tham gia một buổi tiệc của bạn bè, cha mẹ hay có xu hướng gọi điện cho cha mẹ của những đứa trẻ kia để chất vấn tại sao không mời con bạn hoặc làm quá vấn đề với con về việc con không được mời đi chơi cùng. Đừng khiến mọi thứ tồi tệ hơn!

Ở một khía cạnh khác, đừng là một bậc cha mẹ thờ ơ, khi đó con cái sẽ cảm thấy bạn xa cách và không quan tâm tới chúng.

Nhiều cha mẹ khi phát hiện đứa con đang tuổi dậy thì của mình uống thức uống có cồn khi tiệc tùng với bạn bè, họ thường chỉ phản ứng kiểu như con nít mà bày đặt uống rượu bia và la mắng con.

Khi bạn không chỉ ra cho trẻ đây là điều không nên và nói cho chúng những hậu quả của việc uống rượu khi còn nhỏ tuổi, con trẻ sẽ nghĩ việc uống rượu là điều chấp nhận được. Chỉ cần giấu cha mẹ, mọi chuyện sẽ không sao – con trẻ sẽ nghĩ vậy. Từ rượu, chúng rất có thể sẽ chuyển sang thử chất kích thích như cần sa, thuốc lắc.

Khuyến khích bé gái chơi thể thao

Lòng tự trọng của con gái phát triển đến đỉnh điểm lúc 9 tuổi và sau đó giảm dần. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy con gái chơi thể thao cùng đồng đội sẽ có lòng tự trọng cao hơn, có xu hướng học tập tốt hơn và có ít vấn đề về tự ti về hình ảnh cơ thể.

Anea Bogue, người thành lập chương trình xây dựng tự tin cho phái nữ REALgirl, cho rằng có một mối tương quan giữa con gái chơi thể thao đồng đội và mức độ tự ti. Khi bé tương tác với đồng đội và nỗ lực hết mình vì đồng đội, bé sẽ dễ dàng xây dựng sự tự tin cho bản thân, ngược lại, những bé gái khác lại dựa vào con trai để tìm kiếm sự trân trọng.